تحريريه زندگي آنلاين : ميگرن يكي از علل سردرد است. بيشتر كساني كه به ميگرن دچار هستند، دچار حمله‌هاي پي‌درپي سردرد براي مدت چندين سال مي‌باشند. سردرد ميگرن بيشتر به گونه تپش‌دار (ضربان دار) بوده اغلب با تهوع و اختلالات بينايي همراه است. گر چه بيشتر موارد ميگرن مي‌تواند شديد باشد ولي گاه سردرد ميگرن خفيف است. درد ميگرن اغلب اوقات به صورت درد ضربان دار يك طرفه است كه ابتدا خفيف است و كم كم شديد ميشود. دردهاي ميگرني در همه موارد با بي‌اشتهايي و تهوع و گاهي اوقات با استفراغ همراه هستند. هنوز چرايي ايجاد اين سردرد مشخص نشده است. درد ميگرن در اثر تورم رگ‌هاي خوني و اعصاب اطراف مغز كه به ساقه مغز مرتبط است ايجاد ميشود. به نظر مي‌آيد يك ماده شيميايي موجود در مغز به نام سروتونين نقش اصلي را در اين بيماري داشته باشد. البته برخي پژوهش‌هاي تازه نشان داده است نقص ژنتيكي مي‌تواند در بروز اين بيماري نقش داشته باشد.
پژوهشگران ژن معيوبي را در بين گروهي از بيماران ميگرني يافتند كه مي‌تواند علت اصلي دردهاي ميگرني باشددر هنگام حملات ميگرني، بيماران به‌وضوح دچار تحمل نكردن نور هستند (Photophobia) و براي استراحت، به محلي تاريك مي‌روند. ممكن است تحمل نكردن صدا (فونوفوبي) و گاهي اوقات تحمل نكردن بوها (Osmophobia) نيز وجود داشته باشد. در كودكان، ميگرن اغلب با حملات درد شكم، بيماري حركت (Motion Sickness) و اختلالات خواب همراه است. شروع ديررس ميگرن (در سنين بالاي 50 سال) نادر است؛ با وجود اين، عود ميگرني كه بهبود يافته است، غير معمول نيست.
پزشك بيشتر از روي تاريخچه پزشكي بيمار و معاينه فيزيكي او ميگرن را تشخيص مي‌دهد و كساني كه دچار ميگرن هستند در بيشتر موارد معاينه فيزيكي طبيعي دارند. هيچ آزمايش مخصوصي براي تشخيص ميگرن نيست و آزمايش‌هايي همانند CT اسكن و MRI مغز بيشتر طبيعي هستند. تشخيص بيماري، بر اساس خصوصيات سردرد و علائم همراه صورت مي‌گيرد. چرا كه نتايج معاينه فيزيكي و مطالعات آزمايشگاهي به‌طور معمول طبيعي است. در مورد ميگرن انواع متعددي از آن توصيف شده‌اند كه شايع‌ترين آنها عبارت‌اند از: ميگرن معمولي (ميگرن بدون وجود پيش درآمد) و ميگرن كلاسيك(ميگرن همراه با مرحله پيش درآمد
مراحل ميگرن
حمله‌هاي سردرد ميگرن به‌طور معمول صبح‌ها و اغلب آخر هفته شروع ميشود. هر حمله از چند ساعت تا چند روز به طول مي‌انجامد، و تعداد حمله‌ها در هر ماه بين يك تا سه بار تكرار ميشود. يك سردرد ميگرني به‌طور معمول داراي دو مرحله است:
الف) مرحله پيش درآمد (Aura): در اين مرحله، مجراهاي خوني مغز منقبض مي‌شوند و علائم اين مرحله عبارتند از: اختلال در گفتار، مشكلات بينايي، بي‌حسي، سوزش خفيف، كم‌سو شدن چشم، وجود صدا در گوش، ضعف و كرختي در اندام. بيشتر اوقات ديده شده است كه به علت سردرد ميگرني، آشفتگي‌هايي در سيستم گردش خون و عروق به وجود مي‌آيد. دست‌وپا (به‌ويژه انگشتان) در حين حمله‌هاي درد، سرد و به عكس پيشاني خيلي گرم ميشود. اين مرحله و علائم آن كمتر از يك ساعت طول مي‌كشد. افراد در پايان اين مرحله بايد كمي صبر كنند
ب) مرحله مغزي يا سفاليك (Cephalic): در اين مرحله مجراهاي خوني مغز، منبسط مي‌شوند و علائم اين مرحله عبارتند از: دردهاي ضربان‌دار در كنار سر، تهوع و حال به‌هم‌خوردگي، حساسيت زياد به صدا و نور، كاهش اشتها و احتقان در بيني. مرحله سفاليك حدود ۲ ساعت تا حداكثر ۳ روز طول مي‌كشد. بنابراين بهتر است بيمار پيش از شروع حمله ميگرني از داروهاي خود استفاده كند و با پرهيزهاي لازم، شدت آن را كاهش دهد.
بيشتر بخوانيد : دكتر سردرد در تهران
عوامل كاهش دهنده دردهاي ميگرني
1-داشتن وزن نرمال:
اولين نكته تغذيه‌اي در مورد ميگرن، داشتن وزن سلامت مي‌باشد. درحالي‌كه افراد با وزن كمتر از نرمال، 20 درصد افزايش ريسك ميگرن دارند، در افراد با اضافه وزن اين عدد به 75 درصد مي‌رسد. كاهش وزن باعث كاهش فركانس (توالي)، شدت و طول مدت حملات سردرد ميشود. در مجموع به غير از وزن ساير اجزا يك شيوه زندگي متعادل مانند ورزش منظم و خواب با كيفيت و كافي را نيز مدنظر داشته باشيد.
2- برنامه غذايي كم‌چرب، ميزان زياد امگا 3 و بر اساس گياهان:
شواهد نشانگر اين است كه كاهش چربي كل برنامه غذايي، و نيز چربي امگا 6 و افزايش نسبت امگا 3 به امگا 6، بروز سردرد را در افراد كاهش داده است. امگا 6 بيشتر در چربي‌هاي حيواني وجود دارد و اين چربي‌ها چون براي توليد واسطه‌هاي التهابي ايجادكننده درد نظير پروستاگلاندين E2 و لكوترين B4 لازم هستند، بنابراين باعث شيوع بيشتر سردرد مي‌شوند. هرچند كه اين واسطه‌ها توسط مسكن‌ها سركوب مي‌شوند و درد تسكين مي‌يابد، ولي با تغييرات غذايي، درد، پيشگيري ميشود و نياز به مسكن و تحمل عوارض آن، كمتر ميشود.
3- برنامه غذايي حذفي:
مواد غذايي كه شروع كننده روند ميگرن هستند نظير الكل، محصولات لبني به‌ويژه پنير، شكلات، مركبات، نوشيدني‌هاي كافئين دار، قهوه (كافئين را به آرامي حذف كنيد)، سركه سيب، ماهي‌دودي، جگر و آبجو و نيز مواد غذايي حاوي آسپارتام، در اين نوع برنامه، حذف مي‌شوند. حذف افزودني‌هاي خاص مانند، نيتريت و مونو سديم گلوتامات (MSG) كه در گوشت‌هاي فرآوري شده وجود دارند نيز بسيار كمك كننده هستند.
مواد غذايي كه هيچ نوع تداخلي با سردرد ندارند شامل برنج قهوه‌اي (يا برنج سفيد همراه با سبوس)، ميوه‌هاي تازه، خشك يا پخته شده نظير گيلاس، گلابي، آلو، ذغال اخته، سبزيجات سبز، زرد و نارنجي تازه يا پخته شده نظير كنگر فرنگي، مارچوبه، بروكلي، كاهو، اسفناج، لوبيا سبز، كدو حلوايي، سيب‌زميني و چغندر، آب و چاشني‌هاي طعم دهنده (مقدار كمي نمك و وانيل) را مي‌توانيد در برنامه داشته باشيد. محصولات لبني، مغزيجات و دانه‌ها را به‌صورت آزمون‌وخطا براي خود امتحان كنيد و انواعي كه درد را ايجاد يا تشديد مي‌كنند را حذف و بقيه را به خاطر خواصي كه دارند وارد برنامه غذايي بنماييد. وقتي‌كه سردرد كامل از بين رفت، مي‌توانيد به‌تدريج يك سري از مواد غذايي را با مقدار كم وارد برنامه غذايي كنيد و اگر سردرد تشديد نشد، مقدار آن را افزايش دهيد و در برنامه روزانه نگاه داريد.
4-مكمل‌هاي ويتاميني:
كو آنزيم Q10، منيزيم و رويبوفلاوين (ويتامين B2) در تحقيقات كارايي لازم براي پيشگيري از ميگرن را نشان داده‌اند. 150 ميلي‌گرم Q10 همراه با 400 ميلي‌گرم B2 و 600 ميلي‌گرم منيزيم همراه با يك مولتي‌ويتامين مينرال كه حاوي 200 ميلي‌گرم ويتامين سي و 134 ميلي‌گرم ويتامين E باشد، براي 3 ماه تجويز مي‌گردد و تعداد و شدت سردرد به‌شدت كاهش مي‌يابد.
5-آب:
سلول‌هاي عصبي براي فعاليت نياز به آب دارند و كمبود آب منجر به درد ميشود. بعلاوه كم‌آبي منجر به آن ميشود كه مغز از جمجمه فاصله بگيرد و در نتيجه درد تشديد ميشود.
6- زنجبيل:
در تحقيقاتي كه انجام شده است مشخص گرديده است كه زنجبيل وقتي به‌صورت قرص مكمل استفاده شود، براي حمله ميگرن بسيار مؤثر است. در اين تحقيق كه عده‌اي زنجبيل با مسكن وعده‌اي مسكن تنها استفاده كردند شركت داده شدند. در گروهي كه همراه مسكن زنجبيل استفاده كرده بودند، درد كمتر و عملكرد بهتري نسبت به گروهي كه فقط مسكن استفاده كرده بودند، ايجاد شد.
7- زردچوبه:
در مطالعه‌اي كه زردچوبه (كه البته جزء فعالش يعني كوركومين) همراه با كوآنزيم Q10 براي بيماري ميگرن استفاده شد، تعداد روزهاي سردرد، شدت و مدت آن به شدت كاهش يافت.
8- پروبيوتيك ها:
مطالعات جديدي در حال انجام است و نشانگر آن است كه فلورميكروبي روده نيز مي‌تواند در بروز سردرد مؤثر باشد. بنابراين مصرف فيبروپروبيوتيك ها كه سودمند هستند و عوارض خاصي هم ندارند تا مشخص شدن نتايج مطالعات توصيه ميشود.