با انجام مستمر و دقيق تمرين‌هاي ورزشي، سطح عملكرد سيستم‌هاي بدني مبتلايان به كروناي شديد به شرايط قبل از بيماري بازمي‌گردد
بهبود علائم پساكرونا با فيزيوتراپي تنفسي
بيماران مبتلا به كوويد ۱۹ پس از بهبود، تا مدت‌ها با توجه به شدت درگيري و بيماري دچار عوارض پساكرونايي هستند و از ضعف عضلاني، خستگي، بدن‌درد، درگيري‌هاي ريوي متفاوت تا حتي عوارض مربوط به پوست‌ومو و مهم‌تر از همه علائم روحي و رواني رنج مي‌برند.
البته اين علائم در بيماراني كه در بخش‌هاي ويژه بستري بوده‌اند به مراتب شديدتر و در افرادي كه در آي‌سي‌يو بستري نشده‌اند تا حدودي كمتر است.
بااين‌حال به‌طور معمول، ضعف و بي‌حالي تا چند هفته پس از بهبود در بهبوديافتگان از بيماري كوويد ۱۹ ادامه پيدا مي‌كند و علائمي مانند سردرد و خستگي بيش از حد معمول مي‌تواند تا ماه‌ها بعد از بهبود ادامه داشته‌باشد.
بي‌شك، فعاليت‌هاي ورزشي در قالب تمرين‌هاي ورزشي و درمان‌هاي فيزيوتراپي اعم از فيزيوتراپي تنفسي و فيزيوتراپي سيستم‌هاي عصبي، عضلاني و اسكلتي مي‌تواند به ميزان خيلي زيادي در مقابله با عوارض پس از كرونا به بيماران كمك كند.
متاسفانه هنوز بسياري از مردم نمي‌دانند اين تمرين‌هاي فيزيوتراپي چه درمان‌هايي هستند و اهميت بهره‌گيري از آنها به‌ويژه پس از طي دوران نقاهت اوليه بعد از كرونا تا چه اندازه مهم است.
از اين رو با دكتر مجيد روانبخش، عضو هيات‌علمي دانشگاه علوم پزشكي جندي‌شاپور اهواز، عضو هيأت‌مديره نظام‌پزشكي و رئيس انجمن فيزيوتراپي استان خوزستان درباره اين موضوع گفت‌وگو كرده‌ايم.
آيا ورزش‌كردن پس از طي دوران نقاهت كروناى شديد مى‌تواند با خطر شدت‌گرفتن دوباره اين بيمارى ويروسى به‌ويژه از حيث عوارض عضلانى و ريوى همراه باشد؟
بيماراني كه از كروناي شديد نجات پيدا مي‌كنند، اغلب به‌شدت دچار عوارض جسمي و ريوي و همين‌طور روحي و رواني مي‌شوند كه اغلب اين عوارض متعدد و متنوع و قابل بهبود و درمان هستند. سندرم‌هاي پساكرونايي در سيستم‌هاي مختلف بدن اتفاق مي‌افتد. در چنين شرايطي معمولا درگير طيفي از علائم خواهيم بود كه مهم‌ترين آنها ضعف عمومي و كاهش عملكرد سيستم‌هاي حمايتي بدن شامل سيستم‌هاي قلبي - عروقي و ريوي است و لازم است با انجام تمرين‌ها و درمان‌هاي مختلف و برنامه‌ريزي برنامه‌هاي توانبخشي، سطح عملكرد اين سيستم‌ها را به‌ميزان قبل از ابتلا به كرونا بازگرداند. با وجود اين‌كه تمرين‌هاي توانبخشي و فيزيوتراپي بايد براي بيماران خيلي سريع شروع شود، ولي شرايط بيماري و سطح قدرت عضلاني و توانمندي ريوي در اين بيماران بسيار مهم است و در طراحي برنامه‌هاي درماني، بايد سعي كنيم اين برنامه‌ها فشار بيش از حد تحمل براي بيمار ايجاد نكند. از طرفي به‌طور كاملا پيشرونده و ملايم باعث افزايش سطح توانمندي‌هاي بيمار شده و پس از پيگيري و ممارست در زمان‌هاي مورد انتظار، بيمار را به سطح مطلوبي از كيفيت زندگي برسانيم.
چه موقع بهتر است تمرين‌هاي فيزيوتراپي شروع شود؟
چنانچه تمرين‌هاي درماني فيزيوتراپي هرچه زودتر شروع شود، مي‌تواند مانعي براي شكل‌گيري بسياري از عوارض پساكرونايي باشد. تمرين‌ها بايد به‌صورت آرام و منظم و پيشرونده باشد و به‌هيچ‌عنوان باعث خستگي مفرط و وارد آمدن فشار به بيمار نشود. همچنين در درمان بيمار بايد به موثر بودن سطح و شدت تمرين‌ها توجه شود و به‌هيچ‌عنوان وقت بيمار را با انجام تمرين‌هاي خيلي ساده و آسان و با شدت كم پر نكنيم و همواره مراقب باشيم سطحي از تمرين‌ها را به بيمار بدهيم كه براي وضعيت كنوني او مناسب‌ترين تمرين‌ها باشد. در بيماري كوويد ۱۹ چون دستگاه ريوي درگير است سرعت پيشرفت بيماري كاهش مي‌يابد، ولي ما بايد با برنامه‌ريزي منظم و دقيق به‌صورت پيشرونده و آرام و منطقي سطح عملكردي بيمار را در سيستم عضلاني و ريوي بهبود بخشيم. اگر تمرين‌هاي ورزشي و توانبخشي به بيمار تحت برنامه‌ريزي درست و تحت نظارت يك فيزيوتراپيست باشد بي‌شك فوايد زيادي متوجه بيمار خواهدبود.
با تداوم مشكلات عضلانى و ريوى در مبتلايان به كروناى شديد تا مدتى پس از بهبود چه نوع ورزش‌هايى و با چه شدتى به بيماران توصيه مى‌شود؟
برنامه‌ريزي براي درمان بيماران كرونا بستگي به شدت و نوع علائم‌شان دارد. وضعيت‌دادن به بدن و اصلاح ارگونومي و پاسچر بدني به بيماران، تمرين‌هاي دامنه‌اي براي مفاصل و تمرين‌هاي تقويتي و تحملي روي همه عضلات و تمرين‌هاي كششي موثر بر اندام‌ها و بافت‌هاي نرم بدن مي‌توانند در بدو شروع تمرين‌ها استفاده شوند و به‌مرور و به‌طور پيشرونده شدت تمرين‌ها و بار ورزشي را روي بيماران افزايش مي‌دهيم. فيزيوتراپي تنفسي پس از ارزيابي كامل بيمار و ثبت سطح عملكرد ريوي وي آغاز مي‌شود و با تمرين‌هاي فعال و كنترل و اصلاح الگوهاي تنفسي ادامه پيدا مي‌كند. در تمام مدت و حين تمرين هم وضعيت قلبي و ريوي بيمار تحت پايش قرار مي‌گيرد و به‌طور دقيق و پيشرونده به سطح تمرين‌ها افزوده مي‌شود. شيب افزايشي سطح تمرين‌ها بايد بسيار ملايم و با توجه به شرايط بيمار طرح‌ريزي شود. در نهايت و خوشبختانه پس از طي مدت زماني بين يك تا دو هفته و حداكثر يك‌ماه به‌خوبي مي‌توانيم ميزان پيشرفت بيمار را مشاهده كنيم.
آيا نوع تمرين‌هاي ورزشي و فيزيوتراپي براي بيماران مختلف متفاوت خواهد بود؟
در ارتباط با نوع تمرين‌ها براي بيماران مبتلا شده به كرونا، همان‌طور كه پيشتر هم اشاره شد مي‌توان به تمرين‌هاي تنفسي، قدرتي، تحملي، كششي، انعطاف‌پذيري، سرعتي و چالاكي و بسياري از تمرين‌هاي ديگر اشاره كرد. البته ضروري است بيماران طبق مشاوره و تحت نظارت يك نفر فيزيوتراپيست بوده و همواره توجه كنند با پيگيري و پيشرفت تمريني به نتايج عملكردي مطلوب و حل بسياري از مشكلات و سندرم‌هاي پساكرونايي خواهند رسيد.
آيا ورزشكاران حرفه‌اى پس از طى‌شدن دوران نقاهت اوليه مى‌توانند در تمرين‌هاي خود حاضر شوند؟
به‌طور قطع و يقين بسياري از ورزشكاران حرفه‌اي مي‌توانند به سطح مطلوبي از كيفيت زندگي برسند و به شرايط مطلوب قبل از ابتلا به كرونا بازگردند. در بدن ما توانايي بالايي در توسعه ساختار‌هاي فيزيكي و افزايش توانمندي‌هاي فيزيولوژيك بدني و خاصيت ذاتي براي رفع مشكلات ناشي از بيماري وجود دارد و در بسياري از موارد، افراد به‌خوبي به سطح توانايي‌هاي قبلي خود بازمي‌گردند و رمز اصلي اين موفقيت و بهبود تنها پيداكردن راه علمي و صحيح درماني و استفاده از علم و توانمندي رشته فيزيوتراپي و انجام دقيق مراحل درماني است. البته اين‌كه فرد انگيزه و پيگيري بالايي داشته‌باشد و تسليم‌ناپذير باشد و از شخصيتي قوي و موثر نيز برخوردار باشد نيز بسيار مهم است. داشتن روحيه بالا و خوب براي به بازگشتن به سطح عملكردي قبلي خود يا حتي بالاتر و بهتر از قبل بسيار مهم و ضروري است.
آيا مبتلايان به كروناى خفيف مى‌توانند پس از دوران نقاهت دو هفته‌اى به انجام هر نوع تمرين ورزشى اقدام كنند؟
در بيماراني كه به نوع خفيف كرونا مبتلا شده‌اند اگر درگيري ريوي نداشته‌باشند، مي‌توانند خيلي زود به سطوح تمريني قبلي بازگردند. بيماراني كه درگيري ريوي محدودي دارند نيز در برنامه‌اي پيشرونده و زودهنگام مي‌توانند به سطح عملكردي قبلي برگردند.
چه نوع تغذيه يا مصرف كدام مكمل‌ها به اين دسته از افراد در حين ورزش توصيه مى‌شود؟
بيماران نبايد خود را پس از ترخيص از بيمارستان به انواع و اقسام مكمل‌هاي ويتاميني وابسته كنند؛ زيرا دچار عوارض مصرف بيش از اندازه مكمل‌ها خواهندشد. استفاده از مكمل‌ها بايد تحت نظر متخصص تغذيه باشد و براي افرادي كه تغذيه روزمره خوب و برنامه‌ريزي‌شده دارند و از انواع غذاها استفاده مي‌كنند، استفاده از مكمل‌ها چندان جايگاهي ندارد. در نهايت بهتر است تمام بيماران بهبوديافته از كرونا ضمن انجام آزمايش‌هاي دوره‌اي و بررسي وضعيت متابوليسم بدن خود، حتما تحت مشاوره و درمان يك متخصص تغذيه باشند.
تكنيك‌هاى آمادگى جسمانى و كمكى براى بهبود توان
دكتر روانبخش درباره تكنيك‌هاى آمادگى جسمانى و كمكى براى بهبود انرژى و توان عمومى از دست‌رفته بدن به بيماران بهبود يافته توصيه مى‌كند: «بيماران مبتلا به كوويد ۱۹ پس از ترخيص از بيمارستان نبايد وابسته به تخت و بستر شوند و بايد هر چه سريع‌تر و خيلي زود از دستگاه‌هاي اكسيژن‌ساز جدا شوند؛ زيرا تحميل اكسيژن بالاتر از سطح هواي جو به بيماران باعث تنبلي و ناكارآمدي سيستم تنفسي و ضعف عضلات تنفسي و تحليل‌رفتن توان تهويه‌اي در افراد مي‌شود. از نظر روحي و رواني نيز بايد طوري با بيماران رفتار شود كه خودشان را وابسته به تخت و بستر بيماري يا دستگاه اكسيژن‌ساز نبينند و با باور توانمندي‌هاي قابل دستيابي خود، هر چه سريع‌تر خود را از تخت و اكسيژن‌ساز‌ها جدا كنند.»
رئيس انجمن فيزيوتراپي استان خوزستان تصريح مي‌كند: «توجه كنيد بي‌حركتي به‌مدت يك روز كامل مي‌تواند تقريبا ۳درصد توان كلي عضلاني بدن را كاهش دهد و بي‌حركتي طولاني‌مدت به‌تحليل عضلاني منجر مي‌شود. بايد روزانه فعاليت‌هاي ورزشي و تمريني پايه را براي افزايش و ارتقاي سطح توان عضلاني بيمار در نظر گرفت. راه‌رفتن در وضعيت بدني كاملا صحيح و راست و صاف و با رعايت تكنيك‌هاي ارگونوميك و تلفيق آن با تنفس صحيح به‌ميزان زيادي به بهبود بيماران مبتلا به كرونا پس از ترخيص از بيمارستان كمك مي‌كند و سطح توانايي و عملكرد قلبي ، عروقي و ريوي بيمار را بهبود مي‌بخشد. ريه انسان‌ها به‌طور طبيعي براي دريافت اكسيژن ۲۱درصد هواي جو طراحي شده‌است و هرگونه اكسيژن اضافي كه به‌واسطه استفاده طولاني‌مدت و غيرضروري به ريه بيماران برسد باعث مي‌شود سيستم تنفسي و عملكرد تهويه‌اي ريه بيماران به‌شدت ضعيف شود.»
وي مي‌افزايد:«از اين رو توصيه پزشكان همواره اين است فقط وقتي از حمايت‌هاي اكسيژني استفاده كنيم كه بدن بيمار قطعا به آن نياز دارد و هرگونه حمايت‌هاي بيشتر از لزوم، سيستم ريوي را نه‌تنها حمايت نمي‌كند بلكه در درازمدت آن را ضعيف و آسيب پذير مي‌كند.»
- چهارشنبه ۱۲ آبان ۰۰ ۱۳:۵۱ ۱۵ بازديد
- ۰ نظر